MALARSTWO. Techniki malarskie.

- - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - -

FRESK

- - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - -

Znana od starożytności technika fresku, wskrzeszona przez florenckich artystów w dobie renesansu, polega na nakładaniu na wilgotną, wapienną zaprawę sproszkowanych i zmieszanych z wodą pigmentów. Gdy wapno wysycha, a woda z barwników odparowuje, pozostaje malowidło pokryte twardą, krystaliczną warstewką wapnia. Malować należy szybko, wiele barwników traci kolor lub mętnieje, a niektórych w ogóle nie można używać, gdyż wchodzą w reakcję chemiczne z wapnem i wodą.

Giotto di Bondone, "Pocalunek Judasza", 1305-1306, styl: gotyk, technika: fresk

Używając żółtego ugru do namalowania płaszcza Judasza Iskarioty, artysta nie tylko chciał podkreślić symbolikę zła i zdrady, którą wyrażano poprzez kolor żółty. 

- - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - -

TEMPERY

- - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - -

Od XIII wieku znane jest malarstwo tablicowe. Polega ono na wykonywaniu malowidła na gruntowanej desce, najczęściej z użyciem tempery jajowej, czyli suchego barwnika z domieszką wody, zmieszanego z żółtkiem jaja kurzego. Kiedy proteiny zawarte w jaju twardnieją, barwniki nabierają pięknego połysku. 

Ten rodzaj malarstwa utrzymał się do XV wieku, kiedy to wynaleziono udoskonalono technikę olejną. Wynalazek ten dał nieograniczone możliwości kolorystyczne.

Sandro Botticelli, ok. 1485, styl: odrodzenie/renesans, technika: tempera na płótnie

Fra Angelico i Filippo Lippi, "Pokłon Trzech Króli", 1445, styl: renesans, technika: tempera, 
(eng.Adoration of the Magi), tempera

Stosowanie tempery jajowej idealnie nadawało się do przedstawienia świata duchowego, tematyki religijnej i postaci świętych.

- - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - -

FARBA OLEJNA

- - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - -

Farbę olejną robi się poprzez zmieszanie pigmentu z wolno schnącym olejem lnianym lub orzechowym, który - łącząc się z tlenem zawartym w powietrzu - tworzy powłokę pokrywającą kolor.

Hubert i Jan van Eyck, Ołtarz Gandawski, 1432, styl: realizm niderlandzki, olej na desce

Ołtarz ten to olbrzymich rozmiarów poliptyk tablicowy. Umieszczony w ciemnej kaplicy rozjaśniał jej wnętrze jaskrawymi i świetlistymi barwami. Głównym tematem dzieła jest odkupienie ludzkości przez ofiarę Chrystusa.

Oznacza to, że farby mają właściwości kryjące. Można je nakładać warstwowo, pół kryjąco lub laserunkowo - co polega na bardzo cienkim, przejrzystym nakładaniu farby tak, aby była widoczna podmalówka. Powoduje to świetlistość w obrazie i możliwość uzyskania za pomocą kilku tylko barwników, wielu odcieni jednego koloru. Nieco później artyści zaczęli eksperymentować z możliwościami fakturalnymi farb olejnych.

Każdy z tych sposobów tworzy fakturę obrazu, czyli jego powierzchnię.

Vincent van Gogh, "Nocna kawiarnia",1888, styl: postimpresjonizm, technika:olej na płótnie

Zestawienie dwóch żywych barw - czerwieni i żółci podniosło napięcie na obrazie. Połączenie kontrastu barwnego w postaci szmaragdowego sufitu i czerwonych ścian z wyrazistą fakturą spowodowało, że pozornie puste wnętrze kawiarni ożyło i wibruje całą gamą tonacji barwnych.

Obraz Vincenta van Gogha namalowany we wrześniu 1888 podczas pobytu artysty w miejscowości Arles. Istnieje również wersja akwarelowa, powstała w tym samym czasie, znajdująca się obecnie w kolekcji Hahnloserów.

- - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - -

AKWARELE

- - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - -

Akwarelami, czyli farbami wodnymi, malowano już w starożytności, jednak samodzielną technikę akwareli zastosowano dopiero od XVII wieku, przede wszystkim w Anglii. Jak sama nazwa wskazuje, trzeba tu użyć wody (łac.aqua - woda), by rozpuścić barwnik. Obrazy namalowane akwarelami cechują się delikatną kolorystyką. Maluje się nimi z zastosowaniem lawowania - czyli warstwowo. Po wyschnięciu jednej warstwy nakłada się drugą. Zastosowane barwy się przenikają. Bardzo trudno jest poprawić obrazy malowane tą techniką.

Vincent van Gogh, "Nocna kawiarnia",1888, styl: postimpresjonizm, technika: akwarela

- - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - -

GWASZE I PASTELE

- - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - -

W malarstwie, oprócz farb olejnych, temperowych i akwarelowych, wykorzystuje się też gwasze i pastele. Niekiedy zalicza się do malarstwa także witrażownictwo. 

Gwasz jest kryjącą farbą wodną, podobną do akwareli. Z tym, że do produkcji gwaszu, oprócz kryjącego pigmentu, wykorzystuje się dodatkowo biel kryjącą lub kredę oraz glicerynę, dzięki której farba jest bardzo dobrze rozpuszczalna. Spoiwem w gwaszach jest guma arabska lub dekstryna.

Vincent Van Gogh, Korytarz w przytułku, styl: postimpresjonizm, technika: gwasz

Pastele są znane już od renesansu, istnieją ich różne rodzaje, a składają się głównie z pigmentu, kredy i spoiwa z gumy. Obrazy malowane  pastelami są pokryte nierównymi, miękkimi kreskami.

Stanisław Wyspiański, "Krajobraz znad Rudawy", 1905, styl: secesja, technika: pastele

Wykonany delikatną, lecz subtelną techniką obraz jest świetlisty i subtelny. Aby zachować suchy pigment w nienaruszonym stanie, dzieła tego typu utrwala się i przechowuje w specjalnych oprawach.

- - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - -

Dzieła wykonane techniką ołówkową, węglem czy pastelami są nietrwałe i wymagają specjalnego przechowywania oraz odpowiedniego eksponowania poprzez oprawienie w tak zwane passe-partout, czyli papierową otoczkę i umieszcza się je za szybą - w ramach lub antyramach.

Rysunki poddawane długotrwałemu działaniu światła mogą po jakimś czasie stracić kolor i wyrazistość. Ponadto są narażone na rozmazywanie i obsypywanie drobinek pigmentu. Aby jak najdłużej zachować je w dobrym stanie, w celu zabezpieczenia, stosuje się specjalne fiksatywy lub po prostu spryskuje się lakierem do włosów.

- - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - -AKRYL

Mark Rothko, Żółte-złote, nurt: abstrakcja, technika: akryl

Roy Lichtenstein, Whaaam, nurt: pop-art, technika: akryl

- - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - -

KOLAŻ 

- - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - -

 

Richard Hamilton's Just What Is It That Makes Today’s Home So Different, So Appealing? (1956), nurt: pop-art, technika: kolaż

- - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - -

- - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - -

ZADANIE:

W zeszycie projektowym namaluj jabłko używając różnych mediów:

1. akwarele
2. akryle
3. pastele

Porównaj efekty i zauważ różnice w przedstawieniach tego samego modelu. 

jabłko

Jaka technika sprawiła Ci największy kłopot?


LINK: akwarele

- - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - -